Farmaceuci chcący poszerzać swoje kompetencje mają dziś wiele możliwości edukowania się. Każda z form ma swoje mocne strony i udogodnienia, ale także wady i ograniczenia w zastosowaniu. W jakich sytuacjach pracownicy aptek sięgają po źródła wiedzy? Które z nich preferują?

Kiedy farmaceuta poszukuje wiedzy?

W aptece farmaceuta ma wiele obowiązków i zazwyczaj brakuje mu czasu na dodatkową edukację. Mimo to specyfika pracy w aptece zmusza go do nieustannego poszerzania wiedzy, śledzenia bieżących komunikatów, zmian prawnych, nowych preparatów na rynku oraz ich zastosowań.

Istnieją 3 najczęstsze sytuacje, w których farmaceuta sięga po merytoryczne źródła i artykuły:

• potrzeba sprawdzenia wiedzy przy pacjencie i bezpośrednie udzielenie odpowiedzi,
• doszkolenie się po obsłużeniu pacjenta, gdy nadal ma się wątpliwości,
• konieczność przestudiowania nowych przepisów i uregulowań prawnych, szczególnie w przypadku kierowników aptek.

Nauka w aptece

W pracy za pierwszym stołem zdarza się, że nie znamy odpowiedzi na pytanie lub nie jesteśmy pewni interakcji. Z pomocą wtedy przychodzi Internet, w którym szybko możemy doczytać informacje na temat leku i przekazać je pacjentowi. Takie działanie nazywa się nauką reaktywną. Rozwiązanie to jest stosunkowo szybkie i dość dyskretne – pacjent nie widzi ekranu komputera, a farmaceuta może sprawdzić szczegóły, nie odchodząc od stanowiska. Jednak taki sposób zdobywania wiedzy jest nietrwały, a doczytane w pośpiechu informacje zazwyczaj zostają zapomniane.

Jeśli farmaceuta znajdzie czas na edukację w trakcie pracy, chętnie sięgnie po książkę czy czasopismo branżowe. W trakcie pracy farmaceuci realizują też kursy i szkolenia, ale ze względu na konieczność odtwarzania materiałów wideo z dźwiękiem, w rzeczywistości jest to rzadko praktykowane.

Nauka w domu

Czy pracownicy aptek poszerzają swoją wiedzę również w domu? Nauka po pracy wygląda inaczej niż w jej trakcie. Po wielu godzinach spędzonych w aptece farmaceuci niewątpliwie odczuwają zmęczenie i chcą zająć się domem, rodziną lub zwyczajnie odpocząć. W związku z tym szukają ciekawszych, łatwiejszych w odbiorze form edukacji.  W domowym zaciszu farmaceuci sięgają po kursy i szkolenia, za które otrzymują punkty edukacyjne, lub bardziej interaktywne formy nauki, takie jak webinary czy quizy. Szczególnie webinary zyskały na popularności w czasie pandemii. W łatwy i wygodny sposób umożliwiały zdobycie eksperckiej wiedzy, bez potrzeby wychodzenia z domu.

Nauka w domu to nie tylko zamierzone studiowanie podręcznika czy internetowego kursu. Dzięki obecności stron edukacyjnych na portalach społecznościowych, farmaceuci mogą edukować się każdego dnia, przeglądając aktualności w telefonie. Skrócone formy przekazu zawarte we wpisach oraz krótkie komunikaty uzupełniają wiedzę farmaceuty o ciekawostki, praktyczne wskazówki i nowości na rynku.

Nauka na szkoleniach i konferencjach

Farmaceuci chętnie zdobywali nowe umiejętności podczas konferencji i szkoleń. Wydarzenia takie umożliwiały im nie tylko wysłuchanie wykładów prowadzonych przez ekspertów, ale także spędzenie czasu w gronie osób z branży. Jest to niezwykle cenne dla wielu farmaceutów, szczególnie tych pracujących w małych aptekach. Często są jedynym magistrem na zmianie, przez co mają utrudniony kontakt z innymi przedstawicielami zawodu. Konferencje stwarzają okazję do zdobycia wiedzy, ale także do wymienienia się doświadczeniami i spostrzeżeniami z innymi aptekarzami.

W czasach pandemii z powodu wprowadzenia obostrzeń konferencje i wydarzenia skupiające dużą liczbę osób zostały odwołane. Wówczas popularniejsze stały się internetowe formy wykładów, czyli webinary, jednak tylko w ograniczonym stopniu umożliwiały farmaceutom nawiązywanie relacji.

Sposoby nauki – Portale branżowe

W dzisiejszych czasach farmaceuci mają dostęp do niezliczonych ilości stron internetowych, portali i blogów skierowanych do pracowników aptek. Wśród nich znajdują się portale piszące o aktualnościach w świecie farmacji, ofertach pracy, możliwościach rozwoju i oraz portale mające przede wszystkim cele edukacyjne. Wśród tych ostatnich znaleźć można strony ogólnomedyczne i farmaceutyczne, na których znajdują się artykuły o lekach, recepturze, ziołach czy opiece farmaceutycznej. W raporcie „Czego chcą farmaceuci, aby skutecznie rekomendować” znajdziemy informację o tym, że największym zainteresowaniem wśród farmaceutów cieszą się artykuły opisujące przegląd i porównanie preparatów. Dzięki możliwości obserwowania większości portali za pomocą social mediów, propozycje ciekawych wpisów docierają do farmaceutów każdego dnia, zarówno w czasie pracy, jak i w domu. Dzięki temu mogą przeglądać treści w czasie podróży do pracy, w trakcie przerwy przy kawie czy podczas popołudniowego odpoczynku.

Zaawansowane narzędzia wyszukiwania na portalach umożliwiają także odnalezienie informacji na dany temat po wpisaniu jednego słowa lub krótkiej frazy. Takie możliwości daje portal opieka.farm. Dzięki dynamicznej wyszukiwarce po wpisaniu zagadnienia rozwija się lista wszystkich wyników, zawierających dane słowo. Jest to kluczowe w pracy z pacjentem za pierwszym stołem, kiedy musimy udzielić pacjentowi odpowiedzi w krótkim czasie.

Formy edukacji są na portalach branżowych

Na portalach branżowych znajduje się wiele ciekawych i merytorycznych materiałów. Najczęściej występującą formą są artykuły o lekach, schorzeniach czy opiece farmaceutycznej. Są łatwo dostępne i zawierają najważniejsze informacje zebrane w kilku akapitach, dzięki czemu można przeczytać je w dowolnej chwili z każdego urządzenia. Dużą popularnością cieszą się materiały wideo. Umożliwiają przekazanie tego, co trudno jest ująć w formie pisanej. Do ich odsłuchania potrzebne są jednak słuchawki, które nie zawsze farmaceuta ma pod ręką.

Na portalu opieka.farm oprócz codziennej dawki merytorycznych artykułów czytelnicy mogą znaleźć także inne formy edukacji. Jedną z nich są testy, które dotyczą materiałów publikowanych na portalu oraz działów tematycznych, takich jak konkretne grupy leków czy schorzenia. Swoje umiejętności farmaceuci mogą także sprawdzić zapoznając się z case studies i przeglądami lekowymi. Na portalu można znaleźć także leksykon pojęć, bazy ziół oraz suplementów.

Prasa branżowa

Czasopisma branżowe często zamawiane są do aptek przez kierownika lub właściciela apteki. Zawierają ciekawe artykuły, wywiady i reportaże. Doskonale sprawdzają się w czasie przerwy, podczas odpoczynku czy podróży. Ze względu na mnogość tematów poruszanych w każdym numerze, trudno jest później odnaleźć potrzebny artykuł. Z tego też względu nie stanowią one szybkiej pomocy dla farmaceuty pracującego przy pierwszym stole. Prasa branżowa stanowi dobre medium reklamowe dla firm farmaceutycznych, jednak skuteczność w tym przypadku jest trudna do zweryfikowania.

Podręczniki i książki

Choć mogłoby się wydawać, że papierowa forma treści odchodzi do lamusa, farmaceuci wciąż chętnie sięgają po książki o tematyce farmaceutycznej. Korzystają zarówno z podręczników akademickich, jak i praktycznych opracowań. Dużym uznaniem cieszą się także publikacje Wydawnictwa Farmaceutycznego, wśród których czytelnicy mają do wyboru różne formaty i serie. Potwierdzeniem tego może być fakt, że podręczniki Wydawnictwa Farmaceutycznego dostępne są na rynku w ilości 60 000 egzemplarzy.

Zaletą korzystania z praktycznych podręczników jest dostęp do skondensowanej, aktualnej wiedzy opartej na dowodach. Dzięki nabywaniu kolejnych książek można stworzyć przydatną biblioteczkę apteczną. Książki w opinii farmaceutów stanowią źródło sprawdzonej i merytorycznej wiedzy opisanej przez ekspertów. Według raportu „Czego chcą farmaceuci, aby skutecznie rekomendować”, 64% respondentów uważa książki i podręczniki za najbardziej atrakcyjną formę podania wiedzy. Korzystanie z podręczników sprawia, że farmaceuta czuje się również profesjonalistą, który rzetelnie traktuje swoje obowiązki i poszerza swoje wiadomości na temat leków.

Minusem korzystania z podręczników jest trudność przeszukiwania informacji w czasie obsługiwania pacjenta. Zazwyczaj dotarcie do właściwego fragmentu może być zbyt czasochłonne, szczególnie w obszernych publikacjach. Ponadto książki są ciężkie i nieporęczne. Trudno jest mieć je pod ręką za pierwszym stołem, a tym bardziej poza miejscem pracy.

Informacja na opakowaniach i w ChPL

Informacje na opakowaniach oraz Charakterystyki Produktu Leczniczego to źródła, po które chętnie sięgają farmaceuci w codziennej pracy z pacjentem. Materiały te są łatwo dostępne w Internecie oraz opisane w sposób zwięzły i rzeczowy. Odnoszą się do konkretnego produktu, przez co nie pozostawiają wątpliwości jeśli chodzi o zalecane zasady stosowania. Wadą kart ChPL jest jednak brak aktualizowania treści. Wiele z nich zostało napisanych kilkanaście lat temu i od tamtej pory nie były uzupełniane.

Platformy e-learnignowe

W Internecie dostępnych jest kilka platform e-learningowych utworzonych specjalnie dla farmaceutów. Są to zarówno platformy izb aptekarskich, jak i prywatnych firm. Kursy dostępne są w różnorodnych formatach. Niektóre platformy oferują interaktywne materiały wideo, inne w ramach e-learningu udostępniają jedynie pliki PDF do samodzielnego pobrania. Według raportu „Czego chcą farmaceuci, aby skutecznie rekomendować”, najbardziej atrakcyjną formę e-learningu stanowi połączenie materiałów wideo i tekstu, za czym opowiedziało się 69% ankietowanych.

Odbycie wielu kursów umożliwia uzyskanie punktów edukacyjnych. Jest to jeden z czynników, dla których farmaceuci decydują się korzystać z e-learningu. Z takiej formy edukacji farmaceuci korzystają pomiędzy pacjentami lub w wolnym czasie w domu. Nie jest to jednak praktyczne źródło wiedzy w czasie obsługiwania pacjenta, szczególnie jeśli mamy do czynienia z materiałami wideo.

Zdecydowanie lepiej sprawdzają się materiały wideo, takie jak na platformie Farmaceuta.pro. Przykładem może być kurs „Inhalatory, nebulizatory i przegląd leków”. Znajdują się tam instruktaże, materiały audio i wideo oraz rozmowy z ekspertami. Kurs pozwala na przyswojenie zarówno wiedzy teoretycznej, jak i praktycznej w wygodnej dla odbiorcy formie.

Dyskusje z innymi pracownikami apteki

Nieocenioną pomoc w codziennej pracy farmaceuty stanowią pozostali pracownicy apteki. Starsi stażem farmaceuci lub kierownicy często edukują młodszych pracowników i tłumaczą im zasady rekomendacji leków. Dzielą się swoim doświadczeniem, spostrzeżeniami oraz praktycznymi wskazówkami.  Warto tutaj wspomnieć o działaniach Pharmacists’ Advocacy. Farmaceuta, który jest przekonany do danej marki lub produktu, aktywnie poleca go nie tylko swoim pacjentom, ale też kolegom po fachu.

Farmaceuci chętnie zdobywają wiedzę i poszerzają swoje umiejętności. Jednak mnogość dostępnych form edukacji oraz sytuacje, w których mogą je wykorzystać, powoduje, że farmaceutom trudno się w tym odnaleźć. Aby skutecznie edukować pacjenta, konieczne jest kompleksowe spojrzenie na dany problem. Jednym z takich rozwiązań jest metodologia ACRA, zgodnie z którą strategicznie planujemy kampanię skierowaną do farmaceutów.

Dowiedz się więcej o ACRA tutaj